Het helmparelhoen is een grote vogel met een rond lichaam en een kleine kop. De grootte varieert van 53 tot 58 centimeter en zijn gewicht is gemiddeld 1,3 kilogram. Zijn naam heeft het helmparelhoen ten eerste te danken aan de witte stippen op het verenkleed, die doen denken aan parels. Daarnaast heeft hij op zijn kop een benige en blauwgekleurde knobbel die aan een helm doet denken.

Diverse gebieden in Afrika.

Warme, redelijk droge en open habitats met verspreide struiken en bomen zoals savanne of landbouwgrond.

Het helmparelhoen is een alleseter. Net als kippen zoeken ze hun eten door met hun sterke klauwen de grond om te wroeten. Het helmparelhoen eet vooral zaden, fruit, slakken, spinnen, wormen, maar ook kikkers, hagedissen, kleine slangen, kleine zoogdieren en teken.

Het broeden van eieren doet het helmparelhoen meestal in of na het regenseizoen. De legsels zijn behoorlijk groot, want deze bestaan uit gemiddeld 20 tot 30 eieren. De hen legt haar eieren in een goed bedekte holte en daar broedt ze de eieren in 26 tot 28 dagen uit. De kuikentjes hebben een schutkleur en hun vleugeltjes groeien zo snel dat ze na een week al kunnen fladderen om zich zo sneller te kunnen verstoppen.