De zwarte gier is een zwarte vogel met een donkergrijze, sterk geplooide kop en nek. De snavel en de poten, die meer bedoeld zijn om op te lopen dan om prooidieren te grijpen, zijn zwak. Verder hebben de brede vleugels een wit uiteinde en is de staart kort. Er is geen duidelijk verschil tussen de beide geslachten wat betreft het uiterlijk.Deze soort kan rond de twintig jaar oud worden.

De zwarte gier is in staat zich gemakkelijk aan te passen aan de omstandigheden en hierdoor is het een algemene soort die in vele verschillende biotopen voorkomt, waaronder bossen, kustgebieden, savannes en stedelijk gebied.

Het voedsel van de zwarte gier bestaat vooral uit aas en menselijk afval. Deze soort is het minst kieskeurig van alle gieren en neemt bijna elk afval aan. Zwarte gieren zijn cultuurvolgers en ze gedijen goed in de buurt van vismarkten, slachthuizen en op stortplaatsen vol rottend voedsel en ander afval, aangezien het geconcentreerd voedselaanbod meer oplevert dan het zoeken naar aas in de natuur. Langs snelwegen gaat de zwarte gier op zoek naar dieren die aangereden zijn door het verkeer. De zwarte gier eet ook graag palmnoten en fruit en daarnaast maken ook eieren en kleine diertjes zoals jonge vogels, insecten en hagedissen deel uit van het voedsel.